Krizin çok fazla dillendirildiği 2008 yılını çok büyük bir oranla olmasa da büyüme ile atlattık.

Büyüme hızı bir önceki yıla göre düşüş gösterdi. 2009’a girince daha ilk çeyrek de ekonomimizin yüzde 13 daraldığını gördük. Ticarette ise yüzde 25 daralma görüldü. Hükümet saptamış olduğu hedeflerde revizyon yapmak durumunda kaldı, hükümet gibi pek çok firma da aynı yola gittiler.

Aşağıdaki tabloya ve hükümet hedeflerine göre bir değerlendirme yaptığımızda önümüzdeki 3 yıl içinde 2004’de ki büyümeyi yakalamamız mümkün gibi görünmüyor.

2003 yılından bu yana ilk kez Nielsen’in ölçümünü yaptığı FMCG pazarında enflasyondan arındırılmış değerlerle bakıldığında, 2009 ilk çeyrekte bir büyüme yaşanmadığı görüldü.

Aynı dönemde Ülke tarihindeki en büyük işsizlik oranlarından birine şahit olduk. Mayıs 2009’da toplam işsizlik oranı yüzde 16’yı geçti. Tüketimde azalma, harcamalarda kısıtlamalar başladı ve halen devam ediyor. Tüketiciler için promosyonlar daha fazla önem kazanmaya başladı. Gençleri gelecek korkusu sardı ve gençler kendi giderlerini karşılamak için özel ders vermek, yarı zamanlı işlerde çalışmak gibi arayışlara girdiler.

Bütün bunlar Türkiye’de Tüketici Güven Endeksi’nin son 6 dönemdir hızla düşmesini beraberinde getirdi. 2005’de dünya ortalamasının üzerinde olan Türkiye puanı, 2005’in 2. yarısından itibaren sürekli olarak dünya ortalamasının altında kaldı. Bütün bu sürecin sonunda sevindirici olan bir gelişme ise 2009 başına göre endekste hem global hem de ülkemizde bir artış olmasıdır. Tüketicilerin kötümserliği azalma gösteriyor, ülkeye ve ekonomiye güvenleri artmaya başladı.

Ekonomideki bu gelişmelerin paralelinde, Nielsen olarak takipettiğimiz perakende pazarındaki gelişmeler ise diğer sektörlere göre daha iyi performans gösterdi. 2008’i yüzde 13’lük (enflasyondan arındırılmamış rakamlarla) bir büyüme ile kapatan FMCG pazarı, 2009’un ilk yarısını bir önceki yılın ilk yarısına göre yüzde 10,1’lik bir büyüme ile kapattı. 2008’in ilk 6 ayında FMCG pazarında gerçekleşen ciro 22,8 milyar TL iken 2009’un ilk yarısında 25,1 milyar TL’lik bir ciro gerçekleşti. Grafikte de görüleceği gibi burada dikkati çeken konu, büyüme hızının bundan önceki son 5 çeyrekte kademeli olarak düşüyor olmasıdır.

Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında Türkiye Polonya’dan sonra en fazla büyüyen ülke konumundadır. Özellikle pek çok Avrupa ülkesindeki büyüme fiyat artışlarından kaynaklı iken bizdeki büyümede fiyat artışları ile birlikte miktar satışlarının da etkisi fazla. Bunda elbette son bir yılda yapılan aktivitelerin etkisi çok fazla.

Sektörleri içinde en fazla payı gıda cirosu alırken sigara ikinci sırada gelmektedir (açık gıdalar kapsam dışıdır). Bir önceki yıla göre büyüme rakamlarını değerlendirdiğimizde temizlik ve kişisel bakım, gıdadan daha fazla büyüme gerçekleştirmiştir.

Özetle 2009 2. çeyrekte veriler ilk çeyreğe göre pozitife doğru dönmektedir. Yaz döneminin etkisi nasıl olacak, bu pozitif yönelim devam edecek mi onu da yaz bittikten sonraki rakamlarla değerlendiriyor olacağız.