Serkan Çürük
Enflasyon bir canavar mıdır?
Enflasyon, tüketici fiyatlarının genel düzeyindeki sürekli artışı ifade eder. Bu süreç içerisinde, paranın satın alma gücü azalır. Aynı parayla daha az mal ve hizmet alabilirsiniz. Bu durumu bir canavar olarak nitelendirebiliriz, çünkü enflasyon kontrolsüz bir şekilde büyüdüğünde, ekonomik ve sosyal hayatta ciddi tahribatlara yol açabilir.
- Ekonomik Belirsizlik: Yüksek enflasyon oranları, ekonomik belirsizliği artırır. Yatırımcılar ve işletmeler, gelecek hakkında karar verirken güvensiz hissedebilirler. Bu, ekonomik büyümeyi olumsuz etkileyebilir.
- Adil Olmayan Gelir Dağılımı: Enflasyon, genellikle düşük ve sabit gelirli kişileri daha fazla etkiler. Gelirleri sabit olanlar, enflasyonun arttığı dönemlerde daha az satın alma gücüne sahip olurken, yatırımları ve mülkiyetleri sayesinde enflasyondan korunabilen daha zengin bireyler, bu durumdan daha az etkilenebilirler.
- Tasarrufların Değer Kaybı: Yüksek enflasyon dönemlerinde, tasarrufların reel değeri hızla azalabilir. Bu, özellikle emeklilik gibi uzun vadeli hedefler için tasarruf yapan bireyler için ciddi bir sorun olabilir.
Ancak, enflasyonun tamamen kötü olduğunu söylemek yanıltıcı olabilir. Düşük ve istikrarlı bir enflasyon seviyesi, ekonomik büyümeyi teşvik edebilir ve işsizliği azaltabilir. Ayrıca, enflasyonun belirli bir seviyede olması, deflasyon (fiyatların genel düzeyindeki sürekli düşüş) gibi daha zararlı ekonomik durumları önleyebilir.
Sonuç olarak, kontrolsüz yüksek enflasyon, ekonomik ve sosyal hayatta bir ‘canavar’ haline gelebilir. Ancak, düşük ve istikrarlı bir enflasyon seviyesi, sağlıklı bir ekonomi için gereklidir. Bu nedenle, enflasyonu bir canavar olarak değil, yönetilmesi gereken bir durum olarak görmek daha doğru olabilir. Ekonomi politikaları ve merkez bankaları, enflasyonu istikrarlı bir seviyede tutmak için çeşitli araçlara sahiptir. Bu, ekonomik büyümeyi desteklerken, enflasyonun potansiyel olumsuz etkilerini minimize etmeye yardımcı olabilir.
Enflasyonun kontrol altında tutulmasının, istikrarlı bir ekonomik büyüme ve adil bir gelir dağılımını teşvik etmek açısından kritik öneme sahip olduğunu söyleyebiliriz. Bu nedenle, bireyler ve işletmeler için finansal planlama ve yatırım kararlarında enflasyonu dikkate almak önemlidir. Bu, enflasyonun olası etkilerini hafifletebilir ve finansal hedeflere ulaşmayı kolaylaştırabilir. Canavarla başa çıkmak için, enflasyonun ne olduğunu, nasıl işlediğini ve onunla nasıl başa çıkılacağını anlamak önemlidir.
Enflasyonist ortamda ne yapmalı?
Ekonomik belirsizlikler, global pazar hareketleri ve iç politikalardaki değişimler enflasyonist ortamını etkileyen faktörler arasında. İşte bu enflasyonist ortamda bireyler, işletmeler ve yatırımcılar için bazı stratejiler:
- Tasarruf ve Harcamaları Yönetme: Yüksek enflasyonist ortamlarda, paranın satın alma gücü azaldığından, harcamalarınızı gözden geçirerek gereksiz harcamaları azaltmak önemlidir. Ayrıca, gıda ve benzin gibi temel ihtiyaçlarınızın fiyatlarının artabileceğini göz önünde bulundurarak, birikim yapmayı düşünmelisiniz.
- Döviz ve Altın Yatırımı: Türk Lirası’nın değer kaybettiği dönemlerde, döviz ve altın genellikle güvenli liman olarak görülür. Bu varlıklara yatırım yapmak, enflasyonist baskılara karşı korunma sağlayabilir. (Yatırım tavsiyesi değildir.)
- Yüksek Enflasyonlu Dönemlerde Yatırım Araçlarını Değerlendirme:* Enflasyon riskine karşı korunma sağlamak için, enflasyonla korunan bonolar veya yüksek faizli mevduat hesapları gibi finansal araçlara yatırım yapmayı düşünebilirsiniz.
- Ek Gelir Kaynakları Araştırma: Enflasyonist ortamlar, mevcut gelirinizin yetmediği durumlarda ek gelir kaynakları yaratmanın önemini vurgular. Ek işler, serbest çalışma veya kendi işinizi kurma gibi fırsatları değerlendirebilirsiniz.
- Uzun Vadeli Planlama: Enflasyonun etkilerini azaltmanın bir diğer yolu ise uzun vadeli finansal planlama yapmaktır. Bu, gelecekteki belirsizliklerle başa çıkmak için önemli bir strateji olabilir.
Sonuç olarak, enflasyonist ortamda başarılı olmak, finansal durumunuzu düzgün bir şekilde yönetmek ve enflasyon riskini en aza indirecek stratejiler geliştirmekle ilgilidir. Bu dönemlerde mali danışmanlık almak da faydalı olabilir, çünkü her bireyin veya işletmenin durumu ve ihtiyaçları farklıdır.
Ülkemiz, 14 Mayıs 2023 tarihinde genel seçimlere hazırlanıyor. Seçim öncesi Türkiye piyasalarında belirsizlik artarken, gıda fiyatları da yükseliyor. Seçim sonuçları, Türkiye ekonomisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir. Peki, seçim öncesi Türkiye piyasaları ve gıda fiyatları ne durumda?
Türkiye ekonomisi, bazı zorluklarla karşı karşıya kalmıştır. Özellikle pandemi süreciyle birlikte yaşanan ekonomik daralma, yüksek enflasyon, kur dalgalanmaları gibi sorunlar, piyasalarda belirsizliğe neden olmuştur. Piyasa, seçim öncesi dalgalı bir seyir izliyor. Nitekim borsa, döviz ve diğer yatırım araçlarında ki hareketliliği gözlemlemekteyiz.
Türkiye’de yatırım aracı olarak kabul edilen araç fiyatları ve konut fiyatları son 2 yılda neredeyse 5-6 katı olmuştur. Alım gücünün düşmesi ve hayat pahalılığı nedeniyle insanların hayat standartları düşmüş, mutsuzluk artmış ve gençlerin gelecekten beklentileri azalmıştır.
Diğer ülkelerdeki fiyatlarla kendi ülkemizin fiyatlarını sürekli kıyaslar duruma geldik. Örnek vermek gerekirse Amerika’da İphone’nin son çıkan modeli için bir işçi 2 hafta çalışması gerekirken Türkiye’de yaklaşık 6 ay çalışması gerekmektedir. Bu örneği araba,1 kg kıyma,ayakkabı veya herhangi bir ürünle de yapabilirsiniz. Ama lütfen bu gözle bakıyor olalım. O ürüne ulaşmak için kaç saat çalışıyorum o ülke vatandaşı kaç saat çalışıyor.
- Neden bu durumdayız?
- Neden alım gücümüz düşük?
- Neden aynı ürünlere daha pahalıya ulaşıyoruz?
Bence en önemli seçim vaadi ülkemizdeki alım gücünü ortalama bir Avrupa ülkesi seviyesine çıkarılma sözüdür. Tabi ki bir sürü sorunlarımız var fakat hiçbiri ülkemiz insanlarının fakirleşmesine sebep olmamalı. Türkiye büyük ve güçlü bir ülke, yeteri kadar insan gücümüz ve tecrübemiz bulunmaktadır. Akılcı politikalar ile refah seviyemizi arttırıp hayat standartlarımızı yükseltebiliriz.
Özellikle gıda fiyatları son dönemde çok artmış durumda. Çarşı-pazar yapan insanlarımız neredeyse çantaları boş şekilde evlerine dönmekteler. Ülkemiz toprakları binlerce tarım ürününü yetiştirmek için elverişlidir. Bu elverişli toprakları ve o toprakları işleyen çiftçilerimizi harekete geçirmek için sadece iyi bir planlama ve teşvik gerekiyor. İklim ve coğrafya olarak bu kadar zengin bir ülke olmamıza rağmen tarım ürünlerini pahalıya alıyor olmamızın başlıca sebepleri arasında döviz kurundan kaynaklı girdi fiyatlarının çok artmış olmasıdır. Bunlar çözülmeyecek konular değil. Ülkesinin %90’ı çöllerle çevrili olan Suudi Arabistan bile son dönemde tarım ürünleri ihraç etmektedir.
Dünya’yı yeniden keşfetmiyoruz. Bu işi en iyi kim yapıyorsa o kişiyi bulup işin başına geçirmek gerekiyor. Veya en güzel yapılan işleri örnek olarak alıp ülkemize getirmemiz gerekiyor.
Neden kuru soğanı 30 TL’ye alalım. Soğan yahu…
Lütfen kolay olan işleri zorlaştırmayalım. Daha önce yaptığımız gibi ekonomik seferberlik ilan edip liyakatli kadrolar ile yeniden planlamalar yapalım ve güzel ülkemizi yüksek refah seviyesine çıkaralım.
14 Mayıs seçimlerinin ülkemiz adına hayırlı olmasını diliyorum.
Yazıma temennilerimle başlamak istiyorum. 2022 yılı öyle veya böyle bitmek üzere. İyisi ve kötüsüyle çok zorlu bir yılı geride bırakıyoruz. 2023 yılından, Dünya’da haksızlıkların ve ekonomik eşitsizliğin bitmesini, tüm bireylerin eşit olduğu mantığı ile yola çıkarak yönetimsel ve sistematik yaklaşımların düzenlenmesini, Dünya’da ki en zengin kişi sayısının arttırmaya yönelik değil daha halka inen ekonomik politikaların oluşturulmasını, vergilerin azalmasını ve Dünya halklarının refah seviyesinin artmasını, ülkeler arası vize ve giriş çıkışların kolaylaştırılmasını, seyahat özgürlüğünün artmasını, savaşların bitmesini, doğal olmayan insan ölümlerinin azalmasını ve son olarak her yeni doğan çocuklarımıza daha iyi bir Dünya bırakmak için barış içerisinde yaşanmasını temenni ederim.
Dünya’da akıllarda kalan en’lerden bahsetmem gerekirse;
- Kazakistan’da ki yönetim karşıtı protestolar.
- Mars’ta en uzun mesafe yürüyüş yapıldı.
- Rusya, Ukrayna’ya Savaş açtı.
- Türeci ve Şahin’e Covid-19 ödülü
- İsveç ve Finlandiya’dan NATO adımı
- Sri Lanka temerrüde düştü. Sri Lanka’da yönetim değişti
- AB’den Ukrayna ve Moldova’ya ‘aday ülke’ statüsü kararı
- Eski Japonya Başbakanı Şinzo Abe’ye suikast
- Tahıl sevkiyatı anlaşması.
- ABD-Çin arasında Tayvan gerilimi
- İngiltere Kraliçesi 2. Elizabeth vefat etti
- İran’da Mahsa Amini protestoları başladı
- Güney Kore’de Cadılar Bayramı ‘felaketi’
- Dünya nüfusu 8 milyarı geçti
- Arjantin, Dünya Şampiyonu
Türkiye’de ise akıllarda kalan en’lerimiz;
- Türkiye Ermenistan’a, uyguladığı ambargoyu kaldırdı.
- YÖK yaptığı açıklama ile üniversite giriş sınavı YKS‘de baraj puanının kaldırıldığını açıkladı.
- İsrail Cumhurbaşkanı Yitzhak Herzog ve Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Ankara’da görüştü.
- Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, Antalya‘da Rusya-Ukrayna Savaşı konusunda görüştü.
- 1915 Çanakkale Köprüsü’nü de içinde bulunduran Malkara – Çanakkale Otoyolu hizmete girdi.
- Rus ve Ukraynalı heyetler Rusya-Ukrayna Barış görüşmeleri kapsamında İstanbul, Dolmabahçe’de görüştü.
- Türkiye’de COVID-19 pandemisi: Koronavirüs Bilim Kurulu’nun almış olduğu karar sonucu, kapalı alanlarda maske kullanımı zorunluluğu kaldırıldı.
- Medya sanatçısı Refik Anadol‘un NFT eseri Barselona’da gerçekleşen açık arttırmada 1 milyon 380 bin dolarlık rekor fiyata satıldı.
- 2021-22 EuroLeague final karşılaşmasında Anadolu Efes rakibi Real Madrid’i 58-57 mağlup ederek üst üste ikinci kez EuroLeague şampiyonu oldu.
- 2021-22 CEV Kadınlar Şampiyonlar Ligi finalinde Vakıfbank rakibi Imoco Volley’i 22-25, 21-25, 25-23 ve 21-25’lik setlerle 3-1 mağlup ederek beşinci kez Avrupa şampiyonu oldu.
- Dışişleri Bakanlığı’nın başvurusunun ardından, uluslararası alanlarda kullanılan Turkey adı yerine Türkiye olarak kullanılması başvurusu Birleşmiş Milletler tarafından tescillendi.
- Muğla, Marmaris Bördübet Koyu çevresinde orman yangını başladı.
- Türkiye, 2022 Akdeniz Oyunları’nı 108 madalya ile İtalya’nın ardından ikinci sırada tamamladı.
- Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye‘nin kredi notunu artan enflasyon, genişleyen cari açık ve diğer ekonomik riskleri gerekçe göstererek “B+”dan “B “ye düşürdü.
- 2022 Rusya’nın Ukrayna’yı istilası sebebiyle oluşan Tahıl Krizi’nin çözümü ve Ukrayna limanlarının açılarak bir tahıl koridoru oluşturulması konusunu görüşmek üzere Türk, Ukraynalı, Rus ve BM heyetleri İstanbul’da bir zirve gerçekleştirdi.
- Milli yüzücü Aysu Türkoğlu Manş Denizi‘ni 16 saat 28 dakikada geçerek Manş Denizi’ni geçen en genç Türk yüzücü oldu.
- 31 Temmuz tarihinde gerçekleştirilen KPSS sınavı şaibeli soru skandalı nedeniyle iptal edildi.
- Nitelikli dolandırıcılık nedeniyle kırmızı bültenle aranan, kripto para borsası Thodex’in firari kurucusu Faruk Fatih Özer, Arnavutluk’un Avlonya kentinde yakalandı.
- Bartın’ın Amasra ilçesinde bulunan bir madende patlama meydana geldi. Patlamada 41 kişi öldü.
- Türkiye’nin yerli otomobili TOGG seri üretime başladı.
- 12 Kasım – Saat 18.57’de Türkiye genelinde ilk defa eş zamanlı deprem tatbikatı gerçekleştirildi.
- İnsansız savaş uçağı Bayraktar Kızılelma ilk uçuşunu gerçekleştirdi.
Yıl içerisinde Dünya’da ve ülkemizde binlerce olay ve durum yaşanıyor. Sadece bunlardan bazıları bizleri derinden etkiliyor ve aklımızda kalıyor. Elbette ki kişiye göre değişir fakat beni etkileyen ve aklımda kalan olaylardan bahsetmek istedim. Aklımda en çok kalan olaylar ise, Orman yangınları, Rusya’nın Ukrayna’yı işgal ediyor olması, insanların geleceğini doğrudan etkileyen KPSS sınavındaki şaibe, Turkey’in uluslararası platformda Türkiye olarak değiştirilmesi, Türkiye’nin tahıl yolu ve barış anlaşmalarında önemli rol oynaması ve son olarak beni ve ülkemiz insanını derinden etkileyen ülkemizin alım gücünün azalması ve hemen hemen hergün duyduğumuz ve içinde bulunduğumuz ekonomik krizdir.
2023 yılının tüm Dünya’ya şans getirmesini temenni ediyorum. Şimdiden
Pandemi sonrası sizlerin de dikkatini çekmiştir, petfood sektörü gün geçtikçe büyüyor. Hem oyuncu sayısı artıyor hem de pasta büyüyor. Ülkemiz pazarı sektör için henüz yolun başında sayılır.
Avrupa’da en çok kedi sahibi olunan ülke her 100 evden 42’sinde bir ya da birden fazla kedi olan Polonya’dır. Türkiye’de ise her 100 evin 5’inde bir ya da birden fazla kedi beslenmektedir. Köpek sahipliği içinde bu rakamları verebiliriz.
Avrupa da yılda 8.5 milyon ton evcil hayvan maması satılmakta. Dünya genelinde ise evcil hayvan mama pazarı yaklaşık 100 milyar ABD dolarına yaklaşmakta.
Gün geçmesin ki bu sektöre yeni bir oyuncu girmesin. Bu oyuncular gerek ulusal/bölgesel gerekse global firmalar olmaktadırlar. Son zamanlarda girişimciler fason üretim yaptırıp yeni markalar oluşturmaktadırlar. Bu markaların kimisi bölgesel olup içlerinde başarılı ve doğru strateji izleyenler bölgelerinin dışına ve yurt dışına ürün satabilmektedirler.
Evcil hayvan mama sektörünün homojenik şekilde bölünmemiş bir satış yapısı olduğunu düşünmekteyim. Marketler, pet shoplar, veteriner hekim muayenehanelerinde ve yem bayilerinde satışı gerçekleşmektedir. Marketlerden data alıp ölçüm yapmak kolay olsa da diğer satış noktalarından data bilgisine kolay kolay ulaşılamamaktadır.
Mama sektörü perakende satış stratejileri ile ilgili bir yazı yazmak istiyorum. İleriki günlerde sayfamdan takip edebilirsiniz.
Son olarak yakın zamanda dikkat çeken bir bağış kampanyası duyuran Royal Canin Türkiye’yi yürekten kutlamak istedim. Tam tamına 40 ton mama bağışı ile Doğu Anadolu bölgesinde ki barınaklara ve orada yaşayan patili dostlarımıza fayda sağlamaktadır.
Umarım bu hassas fikir ve düşünceler ülkemiz genelinde yayılır.
Kaynaklar: FEDIAF Annuel report 2021, Statista, Allied Market Research
