Kuzey Amerika ve Avrupa’da savaş ve terörizm korkuları çıkışta; ekonomik endişeler tüm dünyada azalıyor. Türk katılımcılardaki durgunluk hissiyatı azalmaya devam ediyor; iş imkanları ile ilgili olumlu beklentiler ve harcama niyeti artışta.

Türkiye’de tüketici güveni, 2014’ün üçüncü çeyreğinde 6 endeks puanı yükselerek 87’yi bulurken global tüketici güveni bir puan artışla 98 puana ulaştı. Bu global puan bir önceki çeyreğe göre bir, sene başına göre iki puanlık bir artış anlamına geliyor. Türkiye’de Üçüncü Çeyrek Tüketici Güven Endeksi’ndeki yükselişin kaynağı, önümüzdeki 12 aylık dönem için iş konusunda (yüzde 29’dan yüzde 36’ya) 7 puanlık artış gösteren olumlu beklenti ve harcama niyetindeki (yüzde 37’den yüzde 39’a) iki puanlık artıştır.  

Daha önceki çeyreklerde “ekonomi” Türkiye’deki katılımcıların önlerindeki altı ay ile ilgili ana endişeleriydi. Nielsen Türkiye Genel Müdürü, Roberto Pedretti, “Ancak 2014’ün üçüncü çeyreğinde “savaş ve terörizm” korkuları anlamlı derecede arttı ve savaş, bir önceki çeyreğe göre 11 puanlık anlamlı bir artış ile Türk insanları için ana endişelerden biri haline geldi,” dedi. Ekonomi katılımcıların en büyük ikinci endişesi ve bunu borç takip ediyor. Bu endişelerde 2014’ün ikinci çeyreğine göre düşüş görüldü.

Türkiye’nin bir durgunluk döneminde olduğuna inanan katılımcıların yüzdesinde anlamlı bir değişiklik olmadı ancak oran, 2014’ün üçüncü çeyreğinde yüzde 68’den yüzde 65’e düştü. 2014’ün üçüncü çeyreğinde daha az katılımcı yeni kıyafetler için daha az harcama yaptığını belirtti. Bunun yanında ev dışı eğlencede kesinti yüzde dokuz artış gösterdi.

Nielsen’den alınan bilgiye göre, 2014’ün üçüncü çeyreğinde Türkiye’deki erkek katılımcılar kadın katılımcılara göre daha yüksek güven sergilediler. Türk erkeklerinin güven oranı bir önceki çeyreğe göre yedi endeks puanı yükseldi.

2005 yılında başlatılan Nielsen Global Tüketici Güveni ve Harcama Niyeti Araştırması, 60 ülkede internet erişimi olan 30.000’in üzerinde katılımcının yerel iş imkanları, kişisel finansal durumları ile ilgili algılarını ve halihazırdaki harcama niyetlerini ölçümlemektedir. 100’lük referans çizgisinin üstündeki ve altındaki tüketici güven seviyeleri, sırasıyla iyimserlik ve kötümserlik derecelerini göstermektedir. Elde edilen en son sonuçlar her bölgenin tüketici güveninde bir önceki çeyreğe göre iyileşme gösterdiğinden temkinli bir iyimserlik tablosu çiziyorlar.

İŞ İMKANLARI İLE İLGİLİ BEKLENTİLER KİŞİSEL MADDİ DURUMLA İLGİLİ BEKLENTİLERE GÖRE DAHA HIZLI İYİLEŞME KAYDEDİYOR
Global katılımcıların yarısından biraz fazlası (%52) ikinci çeyreğe göre iki puanlık bir artışla iş pazarının önlerindeki 12 ay içinde iyi veya mükemmel olacağına inandığını belirtti. Bu mütevazi artış son beş yıldır, yani istihdam hissiyatının yıllık ortalama %31’e düştüğü sene olan 2009’dan bu yana, istikrarlı ufak çıkışlar şeklinde bildiriliyor.

2009’dan bu yana kişisel mali durum ile ilgili algılar daha olumlu bir hal almış olsa da tüketicilerin kişisel mali durum ile ilgili toplam hissiyatında istihdam fırsatları ile ilgili hissiyat kadar anlamlı bir iyileşme görülmedi. Global katılımcıların yüzde 57’si kişisel mali durumlarını iyi veya mükemmel olarak değerlendirdi. Bu oran 2009’daki ortalama yıllık en düşük oran olan %46’ya göre 11 puanlık bir yükselme. Buna karşılık iş imkanları ile ilgili beklentiler aynı dönem içinde yüzde 21 puan artış gösterdi.

Dr. Keeley, “Gelişmiş pazarlardaki orta sınıf ile gelişmekte olan pazarlardaki orta sınıfının ekonomik servetleri arasındaki fark daha uzun vade trendi oldu.” dedi. “ABD ve Batı Avrupa’da orta yapısal olarak zayıflarken dar gelirli kısım büyüdü. Ayrıca, özellikle Avrupa’da daha yaşlılar ve daha gençler arasında, gençlerin yüksek işsizlik ve eksik istihdam oranları ile karşı karşıya olmalarından ötürü  giderek büyüyen bir ayrım söz konusu. Buna karşılık, orta sınıf gelişmekte olan pazarlarda son on yılda güçlü büyüme kaydetti. Yakın zamanda bu trend yavaşlamış olsa da halen devam etmesi beklenebilir. İleriye yönelik olarak, ülkelerin içindeki ve arasındaki bu eşitsizliklerin ihtiyari harcamalardaki tüm seviye ve modeller üzerinde büyük bir etki yapması beklenebilir.”

İHTİYARİ HARCAMA NİYETİ ÇOĞUNLUK İÇİN SABİT SEYREDİYOR
Üçüncü çeyrekte global katılımcıların yarısından fazlasının (%54) kendi ülkelerinin bir durgunluk döneminde olduğuna inandıklarını göz önünde bulundurursak, çoğu kişinin harcama zihniyeti bakımından temkinli duruşunu koruması akla uygun.
Buna uygun olarak üçüncü çeyrekte global ihtiyari harcama/tasarruf niyeti, artan parayı biriktirmek (%49), emeklilik için tasarruf yapmak (%12) ve tatilde/seyahatte harcamak (%36) konularında görülen marjinal bir puanlık artışlarla çoğu kategoride aynı seviyedeydi. Katılımcıların yaklaşık üçte biri yeni kıyafetlere (%34) ve ev dışı eğlenceye (%31) harcama yapmayı düşünmekte – bu oranlar bir önceki çeyreğe göre herhangi bir değişikliğe işaret etmiyor. Dörtte biri yeni teknolojiye harcama yapmayı (yüzde iki puanlık bir azalma) ve borç/kredi kartı/kredileri ödemeyi (ikinci çeyrek ile aynı seyirde) düşünüyor. Beşte birlik kesim ise evlerini iyileştirmeyi (%22) ve stok/ortak fonlara yatırım yapmayı (%20) düşünüyor – her iki alanda da ikinci çeyreğe göre bir puanlık düşüş görüldü.

EKONOMİ VE İŞ GÜVENCESİ İLE İLGİLİ ENDİŞELER AZALIRKEN BAŞKA ENDİŞELER ARTIYOR
Ekonomi ve iş güvencesi tüm dünyadan katılımcılar için başlıca endişe olmaya devam ediyor ancak başka endişelerin artmasıyla bu noktalardaki hissiyat zayıflıyor.

Bir önceki çeyreğe göre üç puanlık bir gerilemeyle Avrupa’daki katılımcıların %21’i iş güvencesinin önlerindeki altı ay içindeki en büyük veya ikinci en büyük endişe olduğunu belirtti. Ekonomi ile ilgili endişeler de üçüncü çeyrekte bir yüzde puanı düşüşle yüzde 20’ye gerileyerek zayıfladı. Bunun aksine, ikinci çeyrekle karşılaştırıldığında, savaşla ilgili kaygılar 8 yüzde puanı artarak %18’e ve terörizm ile ilgili korkular 4 yüzde puanı artarak %9’a ulaştılar.  

BÖLGESEL ÖZETLER: AVRUPA’DAKİ İLERLEME YAVAŞ SEYRETMEYE DEVAM EDİYOR
Tüketici güveni Avrupa’da üçüncü çeyrekte ölçümlenen pazarların %59’unda yükseldi. Bu yükseliş ikinci çeyrekte pazarların %72’sinde görülmüştü. 32 pazarın 6’sı hiç değişiklik bildirmedi. Bölgenin en büyük ekonomisi olan Almanya bir endeks puanı artışla 97 puana ulaştı. Bu daha önceki birkaç çeyrekte kaydedilen ufak artışların devamı olarak referans çizgisine yaklaşan bir puan ve bölgenin 76’lık ortalama endeks puanıyla güçlü bir tezat oluşturmakta.

TÜKETİCİ GÜVENİ ORTA DOĞU/ AFRİKA BÖLGESİNDE YÜKSELİYOR

Tüketici güveni üçüncü çeyrekte Orta Doğu/Afrika bölgesinde ölçümlenen beş ülkenin hepsinde arttı. Birleşik Arap Emirlikleri, ikinci çeyreğe göre iki puanlık bir artışla 112 puana ulaşarak bölgedeki en yüksek endekse sahip oldu. Güven, Suudi Arabistan’da üç puan artarak 105’e, Pakistan’da dört puan artarak 103’e, Mısır’da dört puan artarak 85’e ve Güney Afrika’da bir puan artarak 86’ya ulaştı.