“Ağustos ayında dana eti fiyatı yüzde 1,78, kuzu eti fiyatı yüzde 1,08 gerilerken, markette dana eti yüzde 3,87, kuzu eti fiyatı yüzde 1,96 arttı”

Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, üreticide hem dana hem de kuzu eti fiyatında Ağustos ayında düşüş olmasına rağmen, fiyattaki gerilemenin markete artış olarak yansıdığını bildirdi.

Bayraktar, “Ağustos ayında dana eti fiyatı yüzde 1,78, kuzu eti fiyatı yüzde 1,08 gerilerken, markette dana eti yüzde 3,87, kuzu eti fiyatı yüzde 1,96 arttı. Üreticinin 23 liradan sattığı kuzu eti, markette 42 lira 36 kuruşa, 24 lira 90 kuruştan sattığı dana eti, markette 38 lira 83 kuruşa çıkıyor” dedi.
Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkımızın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri, takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklamalara devam ettiklerini belirten Bayraktar, dana ve kuzu etindeki değişimlere dikkati çekti. Üreticide 30 Temmuz-31 Ağustos 2015 tarihleri arasında kilogram karkas olarak, kuzu etinin fiyatının 23 lira 25 kuruştan 23 liraya, dana etinin fiyatının 25 lira 35 kuruştan 24 lira 90 kuruşa gerilediği bilgisini veren Bayraktar, buna karşın markette aynı dönemde kuzu etinin 41 lira 54 kuruştan 42 lira 36 kuruşa, dana etinin 37 lira 38 kuruştan 38 lira 83 kuruşa çıktığını vurguladı.
Çoğu üründe üretici ile market fiyatları arasında uçurum olduğuna dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ağustos ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla limonda yüzde 442,31 olarak gerçekleşti. Limondan sonra fiyat farkı sırasıyla kuru incirde yüzde 387,41, maydanozda yüzde 378,33, domateste 253,29, salatalıkta 228, kuru soğanda yüzde 218,55 oldu. Üretici ile market fiyatları arasında uçurum var. Limon 5,4, kuru incir 4,9, maydanoz 4,8, domates 3,5, salatalık 3,3, kuru soğan 3,2 kat fazlaya tüketiciye satılmaktadır.
Bugün üreticide 1 lira 23 kuruş olan limon 6 lira 64 kuruşa, 6 lira 75 kuruş olan kuru incir markette 32 lira 90 kuruşa, 20 kuruş olan maydanoz markette 96 kuruşa, 52 kuruş olan domates 1 lira 82 kuruşa, 50 kuruş olan salatalık 1 lira 64 kuruşa, 44 kuruş olan kuru soğan 1 lira 41 kuruşa markette fiyat bulmaktadır. Bunun kabul edilebilir bir tarafı yoktur. Üreticide kazanmalı ve istikrarlı bir gelire sahip olmalı, tüketici de uygun fiyata ürün tüketmelidir.”

Market fiyatlarındaki değişim
Ağustos ayında market fiyatlarında kırmızı mercimek, mısırözü yağı, salatalık, kuru kayısı, süt fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşünün yüzde 25,50 oranla en fazla havuçta görüldüğünü kaydeden Bayraktar, şu bilgileri verdi:
“Havuçtaki fiyat düşüşünü yüzde 14,41 ile kuru soğan, yüzde 13,42 ile kuru fasulye, yüzde 12,10 ile domates, yüzde 11,52 ile kuru üzüm, yüzde 9,97 ile patates, yüzde 7,98 ile nohut, yüzde 5,37 ile limon, yüzde 2,55 ile tavuk eti, yüzde 2,38 ile izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 44,61 oran ile yeşil fasulyede görüldü. Yeşil fasulyedeki fiyat artışını yüzde 29,41 ile yumurta, yüzde 22,28 ile marul, yüzde 19,51 ile şeftali, yüzde 16,29 ile pirinç, yüzde 14,10 ile sivri biber, yüzde 12,95 ile patlıcan, yüzde 11,43 ile karpuz, yüzde 11,34 ile fındık, yüzde 10,81 ile yeşil soğan, yüzde 4,78 ile kuru incir, yüzde 4,12 ile Antep fıstığı, yüzde 3,87 ile dana eti, yüzde 3,80 ile yeşil mercimek, yüzde 3,77 ile ayçiçeği yağı, yüzde 3,04 ile zeytinyağı, yüzde 1,96 ile kuzu eti, yüzde 1,75 ile toz şeker, yüzde 0,41 ile kabak takip etti.”

Üretici fiyatlarındaki değişim
Üretici fiyatlarında Ağustos ayında pirinç, kuru kayısı, kuru üzüm, Antep fıstığı ve süt fiyatlarında değişim olmadığına dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“Ağustos ayında fiyatı en fazla düşen ürün yüzde 41,67 ile limon oldu. Limondaki fiyat düşüşünü yüzde 34,14 ile patates, yüzde 24,86 ile kuru soğan, yüzde 21 ile havuç, yüzde 11,76 ile fındık, yüzde 11,21 ile domates, yüzde 2,67 ile yeşil mercimek, yüzde 1,78 ile dana eti, yüzde 1,08 ile kuzu eti izledi.
Üreticide en fazla fiyat artışı yüzde 100 oran ile karpuzda görüldü. Karpuzdaki fiyat artışını yüzde 50 ile sivri biber, yüzde 47,06 ile salatalık, yüzde 41,23 ile yeşil fasulye, yüzde 40,36 ile yeşil soğan, yüzde 33,33 ile yumurta, yüzde 27,74 ile şeftali, yüzde 25,40 ile kabak, yüzde 23,65 ile patlıcan, yüzde 22,73 ile kuru incir, yüzde 14,38 ile marul, yüzde 11,11 ile maydanoz, yüzde 8,70 ile zeytinyağı, yüzde 4,17 ile kırmızı mercimek, yüzde 3,54 ile nohut, yüzde 3,23 ile kuru fasulye takip etti.”

Fiyat değişimlerinin nedenleri
Üreticide fiyatı en fazla artan ürün karpuzda, hasattaki azalmayla bağlı olarak fiyat artışı meydana geldiğini bildiren Bayraktar, “artış oranının yüzde 100 gibi yüksek olmasının ana sebebi Temmuz ayında karpuz fiyatlarının 20 kuruşa kadar gerilemiş olmasıdır. Sivri biber, salatalık, yeşil fasulye, kabak, patlıcan gibi ürünlerde de fiyat artışları yaşandı. Bu ürünlerde arz, açıkta tarla yetiştiriciliğinden sağlanmaktadır. Özellikle Haziran ayında meydana gelen yağışların tarla sebzeciliğinde fide dikimlerini geciktirmesi, yer yer yeniden dikim yapılmak zorunda kalınması, ürünlerin hasat olgunluğuna geç gelmesi nedeniyle piyasaya arzının gecikmesi fiyatları artırdı” dedi.
Fiyatı düşen ürünlere baktığımızda, fiyatı en fazla düşen ürünün üreticide limon olduğunu belirten Bayraktar, son dönemde fiyatı en fazla artan ürün olarak görülen limonda, hasadın yaklaşmasıyla birlikte alım satımın başlaması sonucu erkenci limon çeşidi olan mayerin 1 lira 23 kuruştan alıcı bulduğunu bildirdi. Bayraktar, bu limonların iç piyasaya yavaş yavaş arz edilmeye başlamasıyla birlikte limon fiyatlarının gerilediğini belirtti. Kuru soğan ve patateste hasat edilen ürün miktarındaki artışa bağlı olarak fiyatlarda düşüş yaşandığını bildiren Bayraktar, fındıkta ise geçen yıla göre yüksek rekolte beklentisinin üretici fiyatlarına yansıdığını vurguladı.

Seçilmiş ürünlerde 31 Ağustos 2015 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları:

Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları, ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden derlenmektedir. Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır.