REM People Satış ve Pazarlamadan Sorumlu Başkan Yardımcısı Ayhan Sertel, perakende sektöründe teknolojilerin, Yatırım Getirisi (ROI) üzerindeki etkilerini değerlendirerek şunları söyledi: “Son yıllardaki teknolojik gelişmeler neticesinde, perakende sektöründeki değişim hız kazandı. Perakende sektöründe faaliyet gösteren şirketlerin birçoğu, bu hızlı değişimi yakından takip etmektedir. Şirketler rekabet avantajlarını kaybetmemek ve güncelliklerini korumak için alışveriş davranışlarını ve hedef kitle beklentilerini anlamaya önem vermektedir. Değişen teknolojik trendleri yakından takip eden şirketler, farklılaştırılmış deneyimleri müşterilerine sunarak, satışlarını geliştirmeyi ve dolayısıyla karlılıklarını arttırmayı hedeflemektedir. Diğer bir taraftan da, şirketlerin belirli aralıklarla stratejilerini belirlemek ve yıllık iş planlarını hazırlamak için güncel bilgi toplamaya ihtiyacı vardır. Alışverişçi eğilimlerini ve alışveriş yöntemlerini ölçümleyerek, müşterileri deneyimlerini inceleyerek, mağaza içi performanslarını analiz etmeye ve perakendeye etki eden global ve lokal trendleri değerlendirmeye önem verilmektedir. Bu yüzden şirketler, etki ettiği pazarlar hakkında sürdürebilir şekilde bilgi toplamak için değişen teknolojik trendleri takip etmekte ve teknolojik yatırımlar yapmaktadır.

Isı Haritaları (Heat Maps)

Isı haritaları, mağaza içindeki müşterilerin hareketlerini kameralar yardımı ile gerçek zamanlı takip ederek, alışverişçilerin ilgi alanlarının ve davranışlarının ölçümlenmesini sağlamaktadır. Bu teknoloji sayesinde bir mağazanın saat bazlı müşteri profili çıkartılabilir, mağazadaki en değerli alanlar tespit edebilir, ilgi çeken tanzim ve teşhir uygulamaları (teşhir, stant ve soğutucu) belirlenebilir ve zaman harcanan ürünler analiz edilebilmektedir.

Buna göre, mağazada hangi saatte ve günlerde, hangi müşteri grubuyla iletişim kurulması gerektiği, mağaza içi ürünlerin satış hızına ve karlılıklarına göre nerelerde sergilemesi uygun olur ve personelin hangi alanlarda daha etkin kullanılabileceği belirlenebilmektedir. Bu teknoloji sayesinde, alışverişçiyi alım kararına götüren davranışlar ile ilgili de oldukça ilginç sonuçlar çıkabilmektedir. Örneğin Decibel Insight tarafından yapılan ısı haritası analizine göre; mağazaya giriş yapan müşterilerin %98’nin ilk olarak sağ tarafa baktığı ve bu müşterilerin büyük kısmının da alışverişe sağ taraftan başladığı tespit edilmiştir.

Bu bilginin sonucunda; hızlı tüketilmesi gereken veya dönüş hızı daha yavaş olan ürünler, mağazanın girişinde sağ tarafta konumlandırılabilir. Kısaca, ısı haritası mağaza verimliğini arttırmayı ve ürünlerin doğru alanlarda konumlandırılmasını sağlayan bir araştırma teknolojisidir.

Beacon (Beacon)

Beacon sistemi, düşük enerjili Bluetooth aracılığıyla, mobil cihazlara lokasyon bazlı mesajlar göndererek, potansiyel müşterileri mağazaya çekerek, müşteriye dönüştürmeyi sağlayan ve sonuçlarının ölçümlenebildiği bir teknolojidir. Bu teknoloji sayesinde, potansiyel müşterilerin davranışlarıyla ilgili bilgi toplanabilmekte, mağazaya veya ürüne ait bilgiler ve kampanyalar sunulabilmekte ve hatta kişiye özel alışveriş deneyimi yaşatılabilmektedir.

The Future of Retail adlı araştırmaya göre, alışverişçiler; artık kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimi talep etmektedirler. Yani alışveriş, artık ihtiyaçtan kaynaklı zorunlu bir aktivite değil, alışverişçileri eğlendirecek, şaşırtacak ve mutlu edecek bir deneyimdir. Yapılan araştırmalar,Beacon’ın kişiselleştirilmiş alışveriş deneyimini geliştirmede ve aynı zamanda alışverişçilerin davranışları hakkında bilgi toplamada ne kadar önemli bir teknoloji olduğunu göstermektedir. Bu yüzden Beacon teknolojisine, müşteri deneyimini arttıran perakende araştırması teknolojisi denilmektedir.

Şunu da ifade etmek gerekir ki, bu teknolojisinin en büyük handikabı şimdilik bluetooth teknolojisi ile çalışmasıdır. Zira, kablosuz internet teknolojisi ile çalışması konusunda  geliştirmeler yapılmaktadır. Ayrıca, Beacon teknolojisini; sadece perakende amaçlı düşünmek doğru değildir, çünkü müzedeki kişilere eserler hakkında veya bir futbol maçında taraftarlara oyuncular hakkında Beacon teknolojisi ile bilgiler gönderilmektedir. Diğer taraftan bu teknoloji, kişinin evine geldiğini algılayarak, elektronik aletler ile iletişime geçebilmekte ve ev ortamını kişinin özel ayarlarına göre hazırlayabilmektedir. Bunun dışında sağlık kurumları, eğitim kurumları, kamusal alanlar, ulaşım terminalleri, etkinlik alanları, restoranlar, oteller ve alışveriş merkezleri Beacon’ların kullanım alanlarının bazılarıdır. Kullanım amacı, hayal gücü ile sınırlı olan bu teknolojinin kullanım oranı günden güne artmaktadır. Beacon teknolojisi 2015 yılında ABD’de $4 milyar perakende satışının yapılmasını sağlamıştır, 2016 yılında ise $44 milyarlık satışa öncülük edecektir. 2018 yılında ise ABD’de 4.5 milyon Beacon vericisi kullanılacağı tahmin edilmektedir. (Business Insider, Cooper Smith, 2015). 2018 yılında ise ABD’de 4.5 milyon Beacon vericisi kullanılacağı tahmin edilmektedir. Teknoloji firmaları, Beacon teknolojisini geliştirmeye devam etmektedir. Örnek olarak, Apple iBeacon adında özel bir Beacon standartı patentlemiştir ve IBM ile bu teknoloji üzerine diğer sektörlerde ortak çalışmalar yapmaktadır. Diğer taraftan Microsoft da, Eddystone adında bir Beacon standardı patentlemiştir ve bunların dışında bu teknolojinin geliştiren birçok şirket bulunmaktadır.

Mağaza içi Mükemmellik Takibi (Instore Excellence Tracking)

Mağazalarda ürünlerin konumlandırılma şekli, satış gelişimi açısından oldukça önemli olduğundan, şirketler raflardaki, teşhirlerdeki ve soğutucu gibi envanterler içindeki ürün dizilimlerini planogram adındaki belgelere göre yapmaktadır. Pazarlama stratejilerine ve kurallarına göre hazırlanan ürün planogramlarının, tabi ki mağazalarda uygulanması o kadar kolay değildir. Örneğin; bir market içinde binlerce marka ve bu markaların da içeriği ve paket boyutuna göre birçok alt ürün çeşidi bulunmaktadır. Tüm bu ürünler, birbiriyle sürekli tanzim ve teşhir savaşı içindedir. Bu yüzden şirketlerin, mağaza içi uygulamalarının planograma göre yapılıp yapılmadığını takip etmeye ihtiyaçları bulunmaktadır.

Şirketlerde, ROI’nin önemi

Günümüz iş dünyasında, şirketlerde kişisel inisiyatif kültürü gitgide artmaktadır. Bundan dolayı, şirketin karlılık hedefinin tüm çalışanlar tarafından benimsenmesi önemli hale gelmiştir.

Perakende Sektöründeki Teknolojilerin ROI Değerlendirmesi

Şirketlerde her yılın son çeyreğinde bir sonraki yıl için genel stratejiler belirlenmektedir ve iş planları hazırlamaktadır. Bunun için yöneticiler, ihtiyaç duyulan bilgileri; yıl içerisinde alışverişçi eğilimlerini ve alışveriş yöntemlerini ölçümleyerek, müşterileri deneyimlerini inceleyerek ve eş zamanlı mağaza içi performanslarını analiz ederek toplamaları gerekmektedir.