Perakende Günleri 2016’nın ilk oturumlarında Multi Turkey Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kaya, Turkcell Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı İsmail Bütün ve Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu yer aldı. Bu yılki moderatörlüğünü Büşra Orakçıoğlu ve Hüsna Orakçıoğlu’nun yaptığı Perakende Günleri’nin açılış konuşmasını yapan Soysal Kurucusu Suat Soysal: “Büyük bir sektör bir aray geliyor ve tüm paydaşları ile sektör ile tedarikçileri burada bir arada bulunuyor. Bu yıl sadece çizikler almadık; yaralar, darbeler aldık ama bir şekilde ayaktayız. Güzel günlerimizi unutmadan, sadece yakınmak yerine güzel günler için çaba göstermeyi unutmamalıyız. En büyük gücümüzün kendimiz olduğunu unutmamalıyız. Hepimiz birbirimizle olmak, sohbet etmek ve coşkumuzu birlikte yaşamak için buradayız. İçeriği hazırlarken sektörümüze ‘daha fazla nasıl katkı sağlarız’ diye kendi içimizde çok tartıştık. Perakende Günleri’nde sizlere 17 oturum sunacağız. Bu oturumlarda dijitalle insan arasındaki, kapsayıcılıkla dışlayıcılık arasındaki ve online ile fiziksel arasındaki ilişkiyi ele aldık. Hazırlık amaçlı olarak bu yılki Perakende Günleri için B2B toplantılarımızı yaparken en zorlandığımız konu oldu. Yıl ortasına kadar her şey çok iyi gitti ama yılın ortasında yüzde 80’i katılmayacağını açıkladı. Ve bizler de yılmadan onlara gidip anlattık. Sonucunda da geçen senekinden daha fazla katılıma ulaştık. Bütün ayarlarımız şaştığı bir gerçek. Ancak her şeyi rağmen artık gösterge panelindeki ayarları düzeltmeliyiz. Karanlığa küfredeceğine bir mum da sen yak; bu mumları yakarken de en büyük enerjiyi ve desteği gençlerimizden aldığımızı unutmamalıyız.” 

“Büyümemiz küçük alanlı AVM’ler ile devam edecek”

Multi Turkey Yönetim Kurulu Başkanı Kemal Kaya ‘Perakendenin Geleceği’ konulu konuşması ile perakende çarklarının döndüğü AVM’lerin ve pozitif büyüme hızını koruyacak perakendenin geleceğine projeksiyon tuttu. Kaya: “Bütün yıl FED faiz artıracak mı artırmayacak mı beklentisi ile geçti. Yaz aylarındaysa bütün piyasaları Brexit kararı etkiledi. Tabi bir de Ortadoğu’daki sıcak savaş ortamının da dünya ve piyasaları oldukça etkilediği unutulmamalı. ABD seçimleri ve sonucu da yine piyasaları oldukça fazla etkiledi. Dışarıdan gelen her hamle piyasalarda sert dalgalanmalara sebep oldu. İçeride de beklenmedik ve alışmadığımız olaylar oldu. Artan terör olayları, darbe girişimi ve Rusya krizi de ekonomimiz etkiledi. Fakat güçlü altyapımız sayesinde 2016’yı yüzde 3-3,5 civarında bir büyüme ile kapatacağımızı düşünüyoruz. Buraya gelmeden önce Soysal, başarı ile ilgili bizlerden bir söz bulmamızı istedi. Markaların hepsi birer fikir olarak kuruldu ve nihayetinde pek çok aşamadan geçtikten sonra markalar ortaya çıktı. Başarı, her şeyi göze alan girişimcileri, yeni siz sektör liderlerin, başarı olarak görüyorum. Bugün Multi Turkey’e baktığımızda 14 AVM, 1 milyon m2 kiralanabilir alan, bin marka, 170 milyon ziyaretçi ve 2015’te de 5,6 milyar TL’Lik cirodan söz edebiliriz. Blackstone – Multi Turkey’in sahibi; 2013’te Türkiye’ye girdi ve Mult’iyi satın alarak sektör lideri haline geldi. Dünyanın en büyük yatırım fonlarından biri ve 260 milyar dolarlık hacmiyle Avrupa’nın 14 ülkesinde 2.6 milyon m2 alana sahip. Perakende sektörü Türkiye’de istihdam ve ekonominin en önemli gücü olduğunu söyleyebiliriz. Yaklaşık 700 milyar TL’lik ciro ile GDP’nin yüzde 12’sine ait. 2010-2015 arasındaki cironun büyümesi reel anlamda yüzde 4 oldu. Mağaza kârlılıkları da iki katı kadar arttı. Özetle perakende AVM’lerle birlikte büyüdü. Türkiye alış verişi reel mağazada gerçekleştirmeyi tercih ediyor. İnternet kullanıcılarının yüzde 35’inin interneti sadece araştırma amaçlı kullandığı ve sonrasında gidip mağazadan alış veriş yaptıklarını görüyoruz. Perakende mağazacılıkla büyüdü ve büyümeye devam edecek. 1995 yılında Türkiye’de 12 olan AVM sayısı bugün 370 adede ulaştı ve kiralanabilir alan da 10,5 milyon m2. Ciro endeksi geçen yıldan bu yıla yüzde 7.6 arttı ve üçüncü çeyrek bazında bakıldığındaysa yüzde 1,6’lık büyüme var. Multi Turkey’de ise ciro artışı 8,2. AVM’deki artış hızı devam edecek. Ancak daha küçük alanlı alışveriş merkezleri ile sürecek. İstanbul ve Ankara dışındaki büyük şehirlerde büyüme olacağını öngörüyoruz. Özellikle verimliliği artıracak yatırımlar ve sosyal hayatta çeşitlilik yaratacak konseptleri geliştirmek gerekiyor. Müşterilerin ilgisini çekecek farklı formatlara doğru gidilmesi gerekiyor. Bu amaçla yeni kategoriler oluşturulabilir. Teknolojiye daha fazla yatırım gerekiyor. E-ticarete bakıldığında Türkiye’de 60 milyon kredi kartı kullanıcısı olduğu ve sadece kredi kartı ile online alışverişin yıllık 40 milyar TL’ye ulaştığı görülüyor. Buradaki büyüme trendimiz Avrupa’dan daha hızlı. Bizdeki e-ticaret rakamı düşük olsa da, hızlı bir şekilde artıyor. E-ticaretin toplam ticaret içerisindeki payı yüzde 2 civarında ve önümüzdeki 10 yılda yüzde 10 seviyesine ulaşmasını bekliyoruz. Bir AVM yatırım kuruluşu olarak e-ticareti kendimize rakip değil, büyümemizi destekleyen bir unsur olarak görüyoruz. Diğer taraftan e-ticaret sitelerinin reel mağazalaşma yoluna gittiğini de gözlemliyoruz. Geleceğe yönelik beklentilerimizi dikkate aldığımızda, yeni dünya düzeninde volatilitenin hayatımızdan eksik olmayacağını söyleyebiliriz. Bu duruma alışmalıyız. Diğer taraftan Türkiye’nin büyümeye devam edeceğini söyleyebiliriz. Teknoloji ve iletişimi çok seviyoruz ve bugün ülkemizde 71 milyon mobil telefon bağlantısı var olduğunu biliyoruz. Ayrıca 46 milyon internet kullanıcımız varken 42 milyon da akıllı telefon kullanıcısı var. Teknoloji ve iletişimi çok seviyoruz ve facebook kullanımında dördüncü sıradayız. Genç nüfusu olan bir ülkeyiz. 13-17 yaş arası 6 milyon, 18-23 yaş 8 milyon ve 24-35 15 milyon gencimiz var ve yatırımlarımızı bu doğrultuda gerçekleştirmeliyiz.”

“Eskiden satış yaptığımz yerler olarak gördüğümüz noktaları bugün birer deney noktası haline getirdik.”

‘Perakendede Toptan Değişim’ üzerine konuşma yapan Turkcell Pazarlama Genel Müdür Yardımcısı İsmail Bütün: “Değişim ve dönüşümle birlikte hayatımızda bir takım değişmezler var. Bunlardan bahsedeceğim. Person of Interest’e bir sahne bizim için çok önemli. Gerçek Bağlantı. Her teknolojinin devri bir gün bitecek. Biz istesek de istemesek de. Değişmeyen tek bir şey var: Gerçek Bağlantı. Müşterilerle, birbirimizle… 1994’te cepten ilk alo ile başlayan yolculuk sonra SMS ile devam etti. 2009’da 3G ile birlikte mobil internet hayatımıza girdi. 4.5G ile birlikte dünyanın en hızlı mobil internet altyapısı çalıştırdık. İnsan beklentileri aslında çok fazla değişiyor. Eskiden satış yaptığımız yerler olarak gördüğümüz noktaları bugün bakış açımızı değiştirerek birer deney noktası haline getirdik. Müşterilerle temas ediyoruz, gerçek bağlantıyı onlarla kuruyoruz. Müşterileri unutamayacağı ve kendilerini özgür hissedeceği deneyimleri yaşatmak lazım. Bugün 80 milyar müşteri hareketi yapıyor; telefon açıyor, SMS gönderiyor, facebook’a giriyor. 300 milyon dakika konuşma ki bu da 571 yıl demek. Bir günde gerçekleştiriyoruz. 3 milyon filmlik, yani 2 Petabyte’lık 5 binden fazla KPI ile takip ediyoruz bunların hepsini. Beraberce ışıkları açalım, hep beraber Türkiye’ye bir adım daha ileri götürelim.”

Perakende Günleri 2016’nın en çok dikkat çeken konuşmacılarından biri de dünyaca ünlü ekonomist Daron Acemoğlu oldu. Dünyada en çok alıntı yapılan 20 ekonomistten biri olan ve Foreign Policy dergisinin ‘100 global Düşünür’ listesinde yer alan Acemoğlu dünya ve Türkiye ekonomisinde son durumu değerlendirdi. Massachusetts Teknoloji Enstitüsü (MIT), Ekonomi Profesörü Daron Acemoğlu’nun Türkiye ekonomisini değerlendirdiği sözleri şöyle:

“Türkiye ekonomisine baktığımızda, ABD ve AB ile kıyasladığımızda durum iyi değil. Türkiye’deki büyüme son 10 yıl içerisinde düşük kaliteli büyüme. Verimlilik artışı olmadan bir ülkenin kendi zenginliğinin artırması söz konusu değil. Başka nereden geliyor bu büyüme? Tamamen tüketimden geliyor. Tüketime giderek hız verilmesinden kaynaklanıyor büyüme. Ancak yatırım veya verimlikte artış yok. Cari açık ise bunun bir sonucu olarak ortaya çıkıyor. Düşük kaliteli büyüme uzun zaman devam edemeyecek. İşsizlik yüzde 10’un üzerinde. Enflasyon düşmüyor, cari açık düşmüyor. Eşitsizlik TR’de çok yüksek. Büyüme herkese aynı yararı ve kârı getirmiyor. Peki bu böyle devam etmeli mi? Hayır ama evet. Evetten başlayacağım: Çünkü Türkiye toplum ve kurumları dışlayıcı büyümeye çok meyilli. Osmanlı kurumlarından başlayarak… Politik güç bir ufak kesimin elinde, ekonomi ve toplumu kontrol ediliyor. Mülkiyet hakları, fırsat eşitliği çok zayıf. Türkiye Cumhuriyeti kuruluyor. Osmanlı çöküyor. Büyük ve önemli kurumsal değişimlerin olduğu bir süreç. Ancak dışlayıcı kurumların sürekliliğini görüyoruz. Ekonomi ve politikada tam anlamıyla kapsayıcı bir ekonomik yapıya ulaşılamıyor. 80 yılda Türkiye’deki büyüme bazı kesimlerin katıldığı bir büyüme, tekelleşme çok fazla. Birkaç büyük holding çerçevesinde olan bir büyüme… Ancak yeterli değil. Bu dışlayıcı kurumların her zaman devam etmeyeceğini görebiliriz. İngiltere’de, Fransa’da bunu görüyoruz. Türkiye’de de bazen görüyoruz. Yeterince kuvvetli hale gelemiyor Türkiye’de. Örneğin Türkiye’de 2001-2006 arasında büyük değişimler olmaya başlıyor. 1990’lardan başlayan süreç demokrasi ve sivil toplumu güçlendiriyor. Türk iş gücü ve eğitimi kalitesinin artmasına yol açıyor. Finansal krizden sonra ortaya çıkan boşluklar (özellikle dışarıdan IMF’nin de katkısı olan) büyük bir reform süreci ortaya çıkıyor. Bütçe süreci çok daha açık bir hale geliyor. Bütçede bağımsız kurumların daha fazla kontrolü ortaya çıkıyor; ihale şeffaflaşıyor, yolsuzlukta düşüş söz konusu, yargıda büyük reform başlıyor. Siyasi açıdan da reformlar yapılıyor; İnsan hakları, askeri vesayet ve sivil toplumun kuvvetlenmesi ile sürüyor. O dönemde yüksek verimlilik yüzde 6’lık büyüme sağlıyor. Eşitsizlik düşüyor, fırsat eşitliği çok fazla gelişmeye başlıyor. Eğitim, sağlık ve altyapı gelişmeleri fakir ve daha az gelişmiş alanlara gidiyor. Türkiye’deki eğitim düzeyi artıyor. Özetle kapsayıcı büyüme her topluma açık. Sivil toplum ve yargı güçlenmeli. Türkiye ve dünya çok kritik bir dönemden geçiyor. Dünyanın kritik bağlamı şu ki geleceğin büyümesini sağlaması için kapsayıcı kurumları kuvvetlendirmemiz lazım. Ancak bu sınavlar her yerde büyük bir sınava tabiler ve büyük bir saldırı altındalar. Türkiye’de de aynı şey geçerli. Türkiye için durum daha da acil belki. Bizim daha az vaktimiz var. Düşük kaliteli büyüme uzun devam edemez, istikrarsızlık yaratıyor. Önemli adımlar geliyor. Faizler artacak büyük olasılıkla, global likidite azalacak, Türkiye-Afrika-Asya gibi yerlere giden para azalacak. Cari açığı olan bir ülkenin daha zor zamanları olacak. Bu nedenle bizim düşük kaliteli büyümemizi yüksek kaliteli büyüme yapmamız lazım. Türkiye’nin doğal kaynağı da var: Genç bir iş dünyası.”

Perakende Günleri 2016’nın ilk gün oturumları Doğan Online Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı, Doğan Holding Yönetim Kurulu Başkan Vekili Hanzade Doğan Boyner, Türkiye Alışveriş Merkezleri ve Perakendecileri Federasyonu (TAMPF) Yönetim Kurulu Başkanı Zafer Kurşun ve ‘When Digital Becomes Human’ ile İngiltere’de ‘2016’nın İş Kitabı’ ödülünü kazanan Steven Van Belleghem ile devam etti.