Genel Haberler
Eylül ayında üretici ve market fiyatlarındaki değişim ne oldu?
Eylül ayında üretici ve markette fiyatı artan ve düşen ürünler…
Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, bugün düzenlediği basın toplantısında, Eylül ayında üretici ve market fiyatlarındaki değişimi açıkladı.
Bayraktar şunları söyledi: “Bu ortamda, Türkiye’nin tarımsal potansiyeli dikkat çekiyor. Ülkemizde, tarımımızın yapısal sorunları çözülür ve çiftçimizin önü açılırsa, sadece ülkemizi doyurmaya devam etmekle kalmayız, rahatlıkla içinde bulunduğumuz bölgenin gıda açığını da kapatırız. Parçalanmış arazi yapısı, sulama altyapısının bitirilememiş, ekonomik örgütlenmenin tam anlamıyla sağlanamamış olması belli başlı yapısal sorunlarımız. Bunlar çözüm bekliyor.
Sadece ülkemizde değil, dünyada da tüketim eğilimleri değişiyor. Ülkemizde de tüketimimiz esasen tahıla, sebzeye, meyveye dayanıyor. Ekmek, sebze ve meyveyle doyuyoruz… Türkiye’de yıllık kişi başına Avrupa ülkelerinin 3 katına yakın 140 kilogram ekmek tüketiyoruz. Çoğu Avrupa ülkesinde bu rakam, 50 kilogram civarında kalıyor. Kişi başına yılda 118,6 kilogram domates, 52,3 kilogram patates, 43,3 kilogram karpuz tüketiyoruz. Sebze tüketimimiz Avrupa’nın iki katı. Meyve tüketiminde de Avrupa’nın önündeyiz.
Fakat, 36,2 kilogram olan kişi başına yıllık toplam et tüketimimiz yetersiz. Et tüketimi Bangladeş, Hindistan gibi ülkelerde yıllık kişi başına 4 kilogramlara kadar düşerken, Avustralya, Kuveyt, ABD gibi ülkelerde 110-120 kilogramı buluyor. İngiltere, Fransa, Almanya, İtalya gibi Avrupa ülkelerinde 80-90 kilogramlar civarında seyrediyor.
Su ürünleri tüketimi dünyada kişi başına yıllık 16-17, Avrupa Birliği’nde 23, Güney Kore’de 60, Japonya’da 70, İzlanda’da 90, Maldivler’de 139 kilograma ulaşıyor. Dört denize kıyısı olan iki yarımadadan oluşan ülkemizde bu rakam kişi başına yıllık 7,7 kilogramda kalıyor.
Halkımızın yeterli hayvansal proteine ulaşması için et tüketiminin artması çok önemli. 2010-2016 döneminde kırmızı et üretimimiz 781 bin tondan 1 milyon 173 bin tona, kanatlı eti üretimiz 1 milyon 476 bin tondan 1 milyon 926 bin tona yükseldi.
Çiftçimiz, her türlü olumsuzluğa rağmen et üretimini artırıyor. Hayvancılık desteklerinin artarak devam etmesi çok önemlidir. Türkiye gibi hayvancılık memleketi olan bir ülkenin ithalata mecbur kalması kabul edilebilir bir şey değildir. 2010 yılından bu yana kasaplık, besilik ve damızlık canlı hayvana ve et ithalatına 5 milyar dolara yakın bir döviz harcanmasını ve bunun devam ediyor olmasını doğru bulmuyoruz. En kısa zamanda ithalata son verecek politikaların oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir.
Fiyat değişimleri
Eylül ayında, markette 33 ürünün 16’sında fiyat artışı, 13’ünde fiyat azalışı, üreticilerde ise 29 ürünün 14’ünde fiyat artışı, 9’unda ise fiyat azalışı meydana geldi. Markette 4 üründe, üreticide 6 üründe fiyatlar değişmedi.
Yaptığımız tespitlere göre, Eylül ayında fiyatı en fazla artan ürün, marketlerde sivri biber, üreticilerde ise elma olurken, fiyatı en fazla düşen ürün, marketlerde limon ve üreticilerde yeşil soğan oldu.
Eylül ayında market fiyatlarında yumurta, maydanoz, elma, mısırözü yağı fiyatında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 16,14 ile en fazla limonda meydana gelmiştir. Limondaki fiyat düşüşünü, yüzde 12,47 ile yeşil soğan, yüzde 11,14 ile kuru fasulye, yüzde 10,19 ile tavuk eti, yüzde 7,92 ile marul, yüzde 7,68 ile iç fındık, yüzde 7,18 ile kuru soğan, yüzde 5,30 ile kırmızı mercimek, yüzde 3,59 ile dana eti, yüzde 3,26 ile havuç, yüzde 2,43 ile kuru üzüm, yüzde 0,66 ile patlıcan, yüzde 0,62 ile zeytinyağı izledi.
Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 47,61 ile sivri biberde görüldü. Sivri biberdeki fiyat artışını, yüzde 14,71 ile salatalık, yüzde 11,60 ile kuru incir, yüzde 11 ile kabak, yüzde 8,58 ile domates, yüzde 7,97 ile kuru kayısı, yüzde 4,83 ile Antep fıstığı, yüzde 4,42 ile toz şeker, yüzde 4,12 ile nohut, yüzde 4,10 ile ayçiçek yağı, yüzde 3,16 ile süt, yüzde 2,98 ile kuzu eti, yüzde 2,23 ile patates, yüzde 1,24 ile pirinç, yüzde 1 ile yeşil fasulye, yüzde 0,49 ile yeşil mercimek takip etti.
Üretici market fiyat farkı
Eylül ayında üretici ve market arasındaki fiyat farkı en fazla kuru kayısıda yüzde 303,54’ü bulurken, kuru kayısıdan sonra domateste yüzde 290,94, sivri biberde yüzde 277,30, sütte yüzde 263,16, elmada yüzde 251,40 oldu. Kuru kayısı 4 kat, domates 3,9 kat, sivri biber 3,8 kat, süt 3,6 kat, elma 3,5 kat fazlaya tüketiciye ulaştı. Bugün üreticide 8 lira olan kuru kayısı markette 32 lira 28 kuruşa, 66 kuruş olan domates 2 lira 56 kuruşa, 1 lira 16 kuruş olan sivri biber 4 lira 38 kuruşa, 1 lira 14 kuruş olan süt 4 lira 14 kuruşa, 1 lira 7 kuruş olan elma 3 lira 76 kuruşa satılıyor.
Görüldüğü gibi üretici ile market fiyatları arasındaki tutarsızlık sürüyor. Bazı ürünlerde üretici fiyatı artmazken veya azalırken market fiyatları artmaya devam ediyor. Üreticide çiğ süt fiyatı yerinde sayarken, markette süt fiyatına 13 kuruş zam gelmesi kabul edilemez. Yine Eylül ayında kuzu eti fiyatı, yüzde 3,75 azalmayla 34 lira 93 kuruştan 33 lira 62 kuruşa inerken, markette yüzde 2,98 artışla 52 lira 10 kuruştan 53 lira 65 kuruşa çıkmasının bir açıklaması olamaz.
Sonuçta sütte üretici market fiyat farkı, Eylül ayında 11,11 puanlık artışla yüzde 252,05’den yüzde 263,16’ya, kuzu etinde 10,44 puanlık artışla yüzde 49,14’den yüzde 59,58’e çıkmış ve fiyat farkı yüzde 60’a dayanmıştır.
Genel Haberler
E-ticaret, indirim rüzgârıyla coşacak
Markalar ve e-ticaret pazaryerleri Türkiye’de de artık bir gelenek haline gelen kasım indirimleri için hazırlıklarını büyük ölçüde tamamladı. Birçok marka ve pazaryeri tarafından kasım ayının geneline yayılan kampanyalar sayesinde internetten alışveriş hacminin 500 milyar lirayla aylık rekorunu yenilemesi bekleniyor.
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Başkanı Sinan Öncel, tüketicilerin her yıl kasım indirimlerini merakla beklediğini hatırlattı. Kasım ayının geneline yayılan inidirim kampanyalarının markalara ellerindeki stoku eritme, tüketicilere de ihtiyaçlarını uygun fiyata giderme imkânı sunduğuna dikkat çeken Öncel, şöyle devam etti:
“Alım gücü giderek zayıflayan tüketici, gıda dışındaki ihtiyaçlarını ertelemek zorunda kalıyor. Enflasyonla mücadele için talebi kısmaya yönelik önlemlerin de etkisiyle temmuzdan bu yana üye markalarımızın büyük bölümünün adet satışlarında düşüş gözlemliyoruz. Dört aydır devam eden daralmaya kasımda “dur” demek istiyoruz. Belli ürün gruplarında yüzde 25’ten yüzde 70’e varan oranlarda indirimlerin yapılacağı kasım kampanyalarıyla birlikte hem fiziki mağazalara hem de e-ticaret pazaryerlerine büyük bir canlılık gelmesini bekliyoruz. Özellikle 11 Kasım’daki ‘bekarlar günü’ ve bu yıl 29 Kasım’a denk düşen “efsane cuma”da alışverişin en üst noktaya ulaşacağını öngörüyoruz. Ticaret Bakanlığı’nın verilerine göre kasım, e-ticaret hacminin zirve yaptığı ay olarak öne çıkıyor. Örneğin Kasım 2023’te e-ticaret hacminin 12 aylık ortalamadan yüzde 50 fazla olduğu, yıllık toplam e-ticaretin yüzde 12,5’inin kasım ayında gerçekleştiği görülüyor. Geçen yıl “efsane cuma”ya denk düşen 24 Kasım e-ticaret hacminin en yüksek olduğu gün olarak dikkat çekiyor. “Efsane cuma”yı, bekarlar günü kampanyalarının yapıldığı 11 Kasım izliyor. Bu yıl da benzer bir tablonun gerçekleşeceğini tahmin ediyoruz. Kasım kampanyalarında giyimden, beyaz eşyaya, elektronikten kozmetiğe her kategoride çok cazip indirimler oluyor. Temmuzdan bu yana hazır giyim, ayakkabı, elektronik ve küçük ev aleti markalarımızın adet satışlarında önemli düşüş gözlemliyoruz. Kasım ayında özellikle bu kategorilerde ciddi satış rakamlarına ulaşılacağını ve toplam e-ticaret hacminin 500 milyar lirayı aşarak rekor tazeleyeceğini tahmin ediyoruz. Talebin yüksek olmasına rağmen indirimler sayesinde kasımda da enflasyonla mücadeleye desteğimizi sürdüreceğiz.”
Sinan Öncel, tüketicileri özellikle internet üzerinden yapacakları alışverişlerde siber dolandırıcılara karşı uyanık olmaları konusunda uyardı. Öncel, tüketicilere alışverişlerini markanın ya da pazaryerinin resmi sitesinden yapmalarını, ödemelerini de gerekli güvenlik kontrollerini sağladıktan sonra gerçekleştirmelerini önerdi.
Genel Haberler
CarrefourSA, L’Etape Türkiye’de sporculara destek verdi
19-20 Ekim tarihlerinde Türkiye’de ilk kez gerçekleştirilen, Fransa Bisiklet Turu’nun amatör sporculara yönelik özel konsepti olan “L’Etape Türkiye by Tour de France”, 50’den fazla ülkeden yaklaşık 3000 bisikletçinin katılımıyla İstanbul’da gerçekleşti. CarrefourSA, etkinliğin tedarikçi sponsoru olarak, Yaşam için Doğrusu vizyonunu bir kez daha öne çıkardı.
CarrefourSA Pazarlama ve Kurumsal İletişim Grup Müdürü Melis Karatay Ebin, “Dünyanın en ikonik spor organizasyonlarından birinde CarrefourSA olarak yer almaktan büyük mutluluk duyuyoruz. Bu dev etkinlikte, sporcularımıza yarış boyunca enerji vermek amacıyla su ve meyve ikramlarıyla destek sağladık. Lezzet Arası şeflerimiz ise yarış sonrasında sporcuların karbonhidrat ihtiyaçlarını karşılamak için özel ikramlarıyla alandaydı. CarrefourSA olarak önümüzdeki dönemlerde de sporu ve sporcuyu desteklemeye kararlıyız.” dedi.
Genel Haberler
EBRD ve A101, sürdürülebilir gelecek için güçlerini birleştiriyor
Türkiye’nin 81 ilinde ve tüm ilçelerinde 13.600’ü aşkın mağazasıyla hizmet veren A101, sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik çalışmalarını hızlandırmak amacıyla Avrupa İmar ve Kalkınma Bankası’ndan (EBRD) yeşil dönüşüm projelerini desteklemek ve yeni mağaza yatırımlarını finanse etmek için 200 milyon ABD doları tutarında kredi aldı.
EBRD, Türkiye’nin en büyük perakende zincirlerinden A101’e, sürdürülebilirlik hedeflerini desteklemek amacıyla 200 milyon ABD doları tutarında sendikasyon kredisi sağladı. Bu kredi, A101’in yeşil dönüşüm çalışmalarını hızlandırma ve yeni mağaza yatırımlarına katkı sunma amacıyla kullanılacak.
İki dilimden oluşan kredinin 100 milyon ABD doları tutarındaki kısmını EBRD taahhüt ederken, ikinci 100 milyon ABD doları tutarındaki dilim uluslararası finans kuruluşları aracılığıyla sendikasyon şeklinde sağlanacak. İlk dilimde, EBRD, 82 milyon ABD doları tutarında finansman sağlarken, Finance in Motion 18 milyon ABD doları katkı sağlayacak.
Bu finansman aracılığıyla A101, Türkiye genelinde yeni mağaza ve depo açılışları, mevcut mağazaların modernizasyonu ve enerji verimlilik artışı doğrultusunda yenilenmesi ve güneş enerjisi panelleri kurulumuna yönelik orta vadeli yatırım planlarını finanse edecek.
Kredi sayesinde A101, enerji tüketimini ve karbon emisyonlarını azaltmanın yanı sıra, güneş enerjisi ve kaynak verimliliği projeleri ile çevre dostu uygulamalarını güçlendirecek.
Türkiye perakende sektörü, ülke iş gücünün %12’sini istihdam eden önemli bir sektör olmasına rağmen, özellikle depremden etkilenen bölgelerde ciddi zorluklarla karşı karşıya kalmıştı. A101, bu bölgelerde perakende çalışanlarının teknik becerilerini geliştirmek ve iş gücünün gelişimini desteklemek amacıyla iki büyük eğitim programı başlatacak. Programların bir diğer önemli amacı ise, ülke genelindeki personelin becerilerini artırmak olarak öne çıkıyor. Eğitim programlarına katılarak işe alınan kişilerin %60’ını kadın çalışanlar oluşturacak ve bu sayede kadınların iş gücüne katılımı ve ekonomik güçlenmesi desteklenecek.
EBRD Gıda ve Tarım İşletmeleri Bölge Başkanı Wojtek Boniaszczuk, projeyle ilgili olarak; “A101 ile bu önemli projede çalışmaktan mutluluk duyuyoruz. A101’in çevre dostu operasyonlara doğru attığı adımlar perakende sektörü için örnek teşkil edecek. Özellikle depremden etkilenen bölgelerde iş gücünü desteklemeyi amaçlayan bu yatırımın, bölgenin ekonomik toparlanmasına katkı sağlayacağına inanıyoruz.” ifadelerini kullandı.
Aydın Group CFO’su Osman Yılmaz ise şöyle konuştu: “EBRD ile yapmış olduğumuz bu stratejik iş birliğinden çok mutluyuz. Bu iş birliği sektördeki konumumuzu güçlendirecek olmasının yanı sıra, sürdürülebilir perakende operasyonlarına yaptığımız yatırımları da hızlandıracaktır. A101’in sektöründe inovasyonu ve sürdürülebilirliği teşvik etmeye kararlılığının da göstergesi olan bu iş birliği, yalnızca finansal istikrarımızı artırmakla kalmayacak, aynı zamanda iş gücümüzü ve ekosistemimizi de güçlendirecektir.”
EBRD, 2009 yılından bu yana Türkiye’de çoğunluğu özel sektörde olmak üzere 453 proje ve ticaret finansmanı limitleri aracılığıyla 20 milyar avrodan fazla yatırım gerçekleştirdi.